Türkiye’nin enerji dönüşüm sürecinde kritik rol üstlenecek olan batarya enerji depolama sistemleri, hem enerji arz güvenliği hem de yenilenebilir kaynaklardan maksimum fayda sağlanması açısından stratejik öneme sahip hale geliyor. SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi tarafından yayımlanan SHURA GÜNDEM Mart 2025 sayısı, bu alandaki yeni gelişmeleri ve önerileri detaylı biçimde ortaya koyuyor.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının artışıyla birlikte, Türkiye elektrik şebekesinde esneklik ihtiyacı hızla artıyor. Özellikle rüzgar ve güneş gibi değişken üretime sahip kaynakların şebekeye entegrasyonu, şebeke işletmecileri açısından yeni bir yönetim stratejisini zorunlu kılıyor. Batarya depolama sistemleri ise tam da bu noktada devreye giriyor; üretim ve tüketim arasındaki dengesizlikleri minimize ederken, yenilenebilir kaynaklardan sağlanan enerjinin şebekeye daha verimli bir şekilde aktarılmasını sağlıyor.
2035 Hedefleri İçin 10 GW Depolama Kapasitesi
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2024 sonunda duyurduğu 2035 hedefleri doğrultusunda Türkiye, rüzgar ve güneşte 120 GW toplam kurulu güce ulaşmayı planlıyor. Bu büyüme, sistemdeki değişken üretimin payını artıracak ve doğal olarak şebeke esnekliğine olan ihtiyacı daha da kritik hale getirecek. Bakanlık, 2028 yılına kadar toplam 10 GW batarya enerji depolama sistemi kurulumunu öncelikli hedef olarak belirledi.
SHURA’nın simülasyon verileri, batarya sistemlerinin doğru teknoloji ve coğrafi konumla planlanması halinde, şebekedeki hat yüklenmelerini ve yenilenebilir enerji kesintilerini (curtailment) belirgin oranda azalttığını gösteriyor. Özellikle rüzgar ve güneş üretiminin yoğun olduğu bölgelerde konumlandırılacak depolama sistemlerinin, enerji arzını dengelemede kritik rol oynayacağı değerlendiriliyor.
Bataryalarla “Sanal Güç Hatları” Dönemi
Raporda dikkat çeken önerilerden biri, batarya sistemlerinin “sanal güç hattı” mantığıyla değerlendirilmesi. Bu yaklaşım, yoğun yük altında çalışan iletim ve dağıtım hatlarındaki tıkanıklıkları azaltmak amacıyla, bataryaların lokal enerji depolama ve aktarım birimi gibi kullanılmasını öneriyor. Böylece ilave hat yatırımı yapılmadan, mevcut hatların daha verimli çalışması sağlanabiliyor.
Yatırımcı İçin Teşvik Şart
Ancak batarya yatırımları yalnızca sistem faydası odaklı planlandığında yatırımcı açısından sürdürülebilir olmayabiliyor. SHURA, bu nedenle depolama sistemlerinin hem sistem hem de yatırımcı perspektifinden birlikte ele alınması gerektiğini belirtiyor. Eğer maliyetler yatırımcı açısından yüksek kalırsa, kamu destekli sübvansiyonlar ve özel teşvik mekanizmaları devreye alınabilir.
Ayrıca, mevcut tarifeler nedeniyle depolama tesislerinin hem enerji alımında hem de şebekeye enerji vermesinde iki kez iletim/dağıtım bedeli ödemesi uygulaması, yatırım cazibesini azaltıyor. SHURA, bu bedellerin ülke ekonomisine katkılar dikkate alınarak yeniden düzenlenmesini öneriyor.
Negatif Fiyatlar ve Yan Hizmetler Piyasası İçin Adımlar
Raporda yer alan bir diğer dikkat çekici öneri ise, toptan satış elektrik piyasasında negatif fiyatların oluşumuna izin verilmesi. Bu sayede depolama sistemlerinin enerji arbitrajından daha fazla gelir elde edebilmesi ve yeni yatırımların teşvik edilmesi amaçlanıyor. Ek olarak, Yan Hizmetler Piyasası’na daha küçük kapasiteli depolama tesislerinin katılımını kolaylaştıracak düzenlemeler yapılması öneriliyor.
Kesintiler Asgariye İnecek
SHURA’nın 2035 yılı projeksiyonuna göre, yenilenebilir enerji santrallerine entegre edilecek toplam 4,3 GW kapasiteli ve 4 saatlik depolama imkanına sahip batarya sistemleri, yıllık bazda yaklaşık 4 TWh yenilenebilir enerji üretim kesintisinin önüne geçebilecek. Bu kazanım, hem kaynak israfını önleyecek hem de enerji arz güvenliğini artıracak önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Türkiye İçin Kritik Bir Dönemeç
Enerji dönüşümünde dünya ile yarışan Türkiye, batarya enerji depolama teknolojilerini sistemine entegre ederek, hem şebeke güvenliğini hem de yenilenebilir enerji yatırımlarının sürdürülebilirliğini garanti altına alabilir. Bu süreçte oluşturulacak net ve kapsamlı bir yol haritası, hem yatırımcıya hem de enerji sistemine kazandıracaktır.
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin yayımladığı “Türkiye için Batarya Enerji Depolama Seçenekleri” raporu ve Enerji Bakanlığı’nın 2035 vizyonu, Türkiye’nin bu alanda güçlü bir sıçrama yapabileceğinin göstergesi. Şimdi sıra, bu stratejileri sahada etkin uygulamalarla hayata geçirmektedir.
