Ayıklama tesislerinde otomasyon ve teknolojik gelişmelerden faydalanmak, daha az manuel ayıklama gereksiniminin yanı sıra daha yüksek saflık oranlarına imkan tanıyor.
Yeni tip koronavirüs COVID-19 kaynaklı küresel salgının hızla gelişen etkileri nedeniyle hükümetler ve şirketler, insanların yaşamını ve yaşam kaynaklarını korumak için benzeri görülmemiş önlemler uyguluyorlar. Birçok ülkede temel hizmetler olarak kabul edilen atık ve geri dönüşüm sektöründe de zor zamanlar yaşanıyor. TOMRA Sorting Geri Dönüşüm’ün sunduğu teknoloji ve çözümler, daha yüksek saflık oranlarında ürün kazanımını sağlarken geri dönüşüm sektöründe yaşanan hijyen zorluklarına da çözüm oluyor.
Geri dönüşüm endüstrisi, sıkıntıyı hissediyor
Geri Dönüşüm alanında da korona virüs kaynaklı etkiler nedeniyle toplama hizmetlerinde ve uygulamalarında yapılan değişiklikler ile çalışanların korunmasını amaçlanıyor. Geri dönüştürülebilir malzemelerin edinilmesi, toplum ile yüksek oranda etkileşime ihtiyaç duyuyor ve geri dönüşüm süreci sıklıkla işçilerin yakın temasını gerektiriyor. Bu nedenle dünya genelinde pek çok noktada geri dönüştürülebilir malzemelerin tamamının veya bir kısmının toplanması geçici olarak durdurulmuş durumda. Birleşik Devletler’de, Michigan ve Güney Kaliforniya tesisleri kaldırım kenarlarında bulunan geri dönüşüm malzemelerinin toplanmasını durdurarak, bunun yerine atık depolama alanlarına yöneldi. Birleşik Krallık’ta, insanlar arasındaki yakın temasın ve virüsün yayılmasının önlenmesi amacıyla bazı konseyler çöp toplama hizmetlerini azaltırken, bazıları ise geri dönüşümü tamamen durdurdu.
Koronavirüs kaynaklı risklerin azaltılması amacıyla ABD Çalışma Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği İdaresi (OHSA), yayınladığı rehberde atık toplama kurumlarının, potansiyel veya bilinen COVID-19 bulaşımı olan katı atıkların tıpkı bulaşım olmayan diğer atıklar gibi işlenmesini tavsiye ederken; işçilerin atık ve geri dönüşüm malzemesi ile temasının önlenmesi amacıyla olağan teknik ve idari önlemlerin, güvenli çalışma uygulamalarının, delinmeye dayanıklı eldiven, yüz ve göz koruması gibi kişisel koruyucu donanımın (KKD) kullanımını öneriyor.
İşçi etkileşimini en aza indirmek üzere geri dönüşüm şirketleri, virüse maruziyetin önlenmesi amacıyla kademeli toplama vardiyaları gibi bir takım uygulamalar düzenliyor. Sosyal mesafe için manuel ayıklama yapan işçi gücünün yeniden konumlandırılması ve kademeli molalar hayata geçiriliyor. Çalışanların yeniden konumlanmasının mümkün olmadığı durumlarda, güvenliğin geliştirilmesi için işçiler arasına geçici bariyerler konuluyor.
Türkiye’de de sektörün etkilendiğini belirten TOMRA Sorting Geri Dönüşüm Türkiye ve Ortadoğu Satış Müdürü Serkan Orhan açıklamasında; “Son gelişmeler, geri dönüştürülebilir malzemeleri toplama ve ayıklama sistemlerimizin kurumsal yeterliliğini geliştirmemiz gerektiğini bir kez daha gösterdi. Şu anda geri dönüşümün bir çok alanında hammadde kısıtlı ama geri dönüştürülmüş malzemeye olan talep hala yüksek seviyelerde. Bu bağlamda ambalaj atıklarını ayrı toplama ve ayıklama ayrıca evsel atıklar içerisinde kalan geri dönüştürülebilir ürünlerin en yüksek seyiyede ayıklaması için gerekli yatırımların önemi bir kez daha anlaşıldı. Öte yandan atık alanında ayıklama işlemleri her zaman çok zordur, çalışma koşulları insanlar için güçtür. Giriş malzemesi ne olursa olsun atıktır fakat çıkış malzemesi endüstri için stabil bir hammadde olmak zorundadır. Bu nedenle insan etkisini azaltan otomasyon çözümleri ile hem çalışanların sağlığı korunabilir hem de her zaman aynı kalitede ürün, yüksek kapasitelerde sağlanabilir” şeklinde belirtti.
Tedarikte zorlanmak
Avrupa’da tüketicilerin satın alma ve geri dönüşüm alışkanlıkları, geri dönüş oranlarının azalması ile birlikte, Avrupa’nın en yaygın olarak geri dönüştürülen plastik türü olan geri dönüştürülmüş polietilen tereftalat (rPET) pazarının vergilendirilmesiyle, işlenmemiş PET talebinde ani bir artış gösterdi. Fransız geri dönüşüm operasyonları da, piyasanın normal şartlar altında rPET ve geri dönüştürülmüş poliolefinler için yoğun sezonunun başlangıcı olan bir zamanda, polietilen ve polipropilen için daha düşük toplama oranları öngörüyor.
Otomasyon ve teknolojik gelişmeler
Atık ve geri dönüşüm endüstrileri, öngörülebilir gelecek için malzeme ve iş gücü sıkıntısından doğan bir sorun ile karşı karşıya bulunuyor. Geri dönüşüm operasyonları, ellerinde bulunan malzemelerden daha az çalışan ile en fazla çıktıyı elde etmek zorundalar. TOMRA Sorting Geri Dönüşüm Global Satış ve Pazarlama Başkanı Fabrizio Radice, “Ayıklama otomasyonunda, geri dönüşüm operasyonlarının gerek ilk gerekse ileri ve son süreçlerinde manuel ayıklama yapan iş gücü sayıları azaltılırken malzeme saflığının arttırılmasında yardımcı olan gelişmeler sunuluyor” diye belirtiyor.
Çin National Sword (Ulusal Kılıç) uygulaması, 2017 yılında tesis kurucuları ile MRF ve metal geri dönüşüm sahalarında kullanılan ekipmanların üreticileri için inovasyon çarklarını döndürmeye başladı. Ulusal Kılıç öncesinde, yüzde 10’a kadar yabancı madde içeren geri dönüştürülmüş ürünler kabul görmekteydi. Sonrasında ise en fazla yüzde 0.05’lik yabancı madde oranı şart koşuldu ve diğer ülkeler de zamanla Çin’in bu hareketini takip etti.
TOMRA Sorting Geri Dönüşüm Metal Satış Müdürü Eric Thurston, “Endüstri, malzeme geri kazanımından geri dönüştürülmüş ürün sürecine evrildi. Şirketler, ayıklama sürecinin işin önemli bir bölümünü yapmasını istiyor; bu da ancak teknoloji ve otomasyonun kullanılması ile mümkün olabilir” diyor.
Ekipman otomasyonu, karışık malzemelerin geri dönüşüm sürecinin başlangıç aşamasından itibaren daha iyi ayrıştırılmasına yardımcı oluyor. Daha gelişmiş ön taramanın ve ayrıştırma ekipmanının yaygın kullanımı, kağıt, kap, cam ve metallerin boyut, renk, yoğunluk ve malzeme özellikleri açısından daha iyi sınıflandırılmasını sağlıyor. Eric Thurston, “Ön uçtaki ayrıştırma ne kadar iyi olursa, arka uçtaki ayıklama o kadar verimli oluyor ve daha az manuel ayıklama iş gücüne ihtiyaç duyuluyor” diyor.
Ayıklama teknolojisindeki kayda değer gelişmeler, malzemenin nihai ürüne dönüştürüldüğü nokta olan sürecin arka ucunda, nihai ürün kalitesi için ihtiyaç duyulan manuel ayıklama yapan işçi sayısının azaltılmasına yardımcı oluyor. Geçtiğimiz üç yıl içerisinde sunulan yeni lazer teknolojileri, metal ve kağıt ürünlerdeki yabancı maddelerin ayıklanmasını mümkün kılıyor. Sensörlerdeki gelişmeler, PET ve kağıt malzemeler içerisindeki moleküler farklılıkların belirlenmesine ve daha temiz ürün ayıklamasına olanak tanıyor.
TOMRA Sorting Kuzey Batı Amerika Geri Dönüşüm Saha Satış Müdürü Nick Doyle, “Sürecin bütününe yönelik sistem-odaklı düşünce yaklaşımı geliştirerek ve ön ve arka uçları bir arada iyileştirerek, MRF operatörlerinin manuel ayıklama iş gücü sayılarını bazı durumlarda %50 ve daha fazla azaltmalarına yardımcı oluyoruz. Bu yalnızca koronavirüs salgını olan şu günler için faydalı olmakla kalmıyor, aynı zamanda operatörlerin işçilerinin yeteneklerinin daha iyi değerlendirmelerini ve yıllık olarak ciddi maliyet tasarrufu elde etmelerini sağlıyor” diyor.
Dijital trendler
Günümüzde, verimliliklerinin daha da arttırılması amacıyla geri dönüşüm süreçleri, daha fazla birbirine bağlanabiliyor. Ayıklama makineleri, bir internet bağlantısıyla uzaktan erişilebilecek şekilde, sürecin ne zaman çalıştığı, çalışma süresi, çıktı ve servis uyarıları gibi operasyonel verileri toplayabiliyor. Bu durum, yöneticilerin ekipman ve işlem hakkında veri bazlı karar verebilmelerine, operasyon verimliliğinin geliştirilmesine ve ayıklama hassasiyetinin arttırılmasına olanak sağlıyor.
Daha fazla veri, önemli ölçüde geliştirilmiş bilgi işlem becerileri ile birlikte, ayıklama ekipmanlarında eskiye kıyasla çok daha karmaşık problemlerin çözümlenmesinde yapay zeka (AI) kullanımını arttırmış durumda. Robot ayıklayıcılar ve sensör tabanlı ayıklama ekipmanları, atık akışındaki yapıları tanımak ve daha akıllı ayıklama işlemleri gerçekleştirmek için daha gelişmiş makine öğrenimi becerileri ile donatılıyor. Nick Doyle, bir yandan kaliteyi arttırırken diğer yandan manuel ayıklama iş gücü ihtiyacını azaltmak amacıyla operatörlere, gelişmiş optik ayıklayıcıları AI kullanan robotlarla eşleştirmelerini öneriyor.
Ayıklama sonuçlarının geliştirilmesi için bir sürecin iyileştirilmesi gerekip gerekmediği konusunda son bir değerlendirme olarak Nick Doyle, “Son üç sene içerisinde ayıklama süreçleri iyileştirilmediyse, süreç mümkün olan seviyede verimli olmayabilir ve şirket gerekenden daha fazla manuel ayıklama iş gücü çalıştırıyor olabilir. Şimdi hacim ve işgücü mevcudiyeti az iken işleme sürecine otomasyon yatırımı yapmak, işletme üzerindeki virüs etkisini azaltmaya ve işletme salgın öncesi seviyelerine döndüğünde karşılığını ödemeye yardımcı olabilir” diye öneriyor.
