Dünyada yükselen iklim değişikliği farkındalığı vergi politikalarını da etkiliyor. KPMG’nin yayımladığı Yeşil Vergi Endeksi, küresel vergi politikalarındaki değişimi gösteriyor. Endeks, yeşil vergi politikasıyla ilgilenmeyen pek çok ülkenin son üç yılda bu alandaki yatırımlarını artırdığını ortaya koyuyor. Güney Amerika ülkeleri uyguladıkları politikalarla yenilenebilir enerji piyasasının zirvesine koşuyor.
Temmuz 2017’de 197 ülkeden 155’inin imza attığı Paris Anlaşması’ndan sonra iklim değişikliğiyle mücadele planları hız kazandı. Devletler, çevreye duyarlı davranışları teşvik etmek amacıyla vergi politikalarını yeniden düzenliyor. KPMG küresel vergi politikalarındaki değişimi anlatmak ve bu konudaki farkındalığı artırmak amacıyla Yeşil Vergi Endeksi’ni yayımladı. Endeksi yorumlayan KPMG Türkiye Vergi Bölümü Başkanı Abdulkadir Kahraman, “OECD ve Dünya Bankası gibi kuruluşların verilerinden yararlanarak hazırlanan endeks, çevre politikalarının kapsamını, bu politikaların çevreye zararlı faaliyetleri ne kadar etkilediğini, hükümetlerin vergi düzenlemelerinin sonuçlarını ortaya koyuyor. Endekste Türkiye dahil her ülkede yeşil vergi düzenlemeleriyle ilgili yoğun ve farklı çalışmalar dikkati çekiyor” dedi. Kahraman’ın dikkat çektiği başlıklar şöyle:
Güney Amerika zirveye oynuyor
Yeşil vergi politikaları hızla yükseliyor. Birçok ülke, bu alandaki yatırımlarını artırıyor. 2014 itibarıyla Güney Amerika ülkeleri elektriklerinin yüzde 53’ünü yenilenebilir kaynaklardan üretti. Dünya genelinde ise bu oran ortalama yüzde 22.
Kolombiya, doğaya zararı azaltmak amacıyla 2015’te teşvikler dahil olmak üzere bir aksiyon planı oluşturarak, yaşam kalitesi ile temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarına erişimi geliştirdi.
Şili, hükümetin vergi reformu inisiyatifinin bir parçası olarak 2014’te karbon vergisini yürürlüğe koydu. Ayrıca, 2016 yılında satılan her yeni araç için ‘yeşil vergi’ uygulamasını başlattı.
Meksika’da 2016’da, Çevreyi Koruma Kanunu yürürlüğe girdi. Kanun, çevre kirliliği yaratan kuruluşlara para cezası verilmesini öngörüyor. Meksika’da ayrıca İklim Değişikliği Kanunu yürürlüğe kondu. Bu kanun, yıllık emisyonu 25 bin ton karbondioksitten fazla olan kuruluşların yıllık emisyonlarını raporlamasını gerektiriyor. Meksika Gelir Vergisi Kanunu, yenilenebilir enerji teçhizatı için yapılacak yatırımları vergiden muaf tutuyor.
Arjantin, 2016’da temiz enerji projesi geliştiren işletmelere vergi teşviki sağlayan Plan RenovAR’ı başlattı.
Kuzey Avrupa sistemli ilerliyor
İskandinav ve diğer Avrupa ülkeleri, düzenleyici politikalarının etkinliği konusunda üst sıralarda yer alıyor. Bu ülkelerin çoğunun rüzgar gücü gibi doğal kaynakları ve yenilenebilir enerjinin başarısını sağlamak için uzun süreli vergi politikaları mevcut.
Danimarka, Finlandiya, Almanya, Hollanda ile İsveç, Çevresel Performans Endeksi’nde ilk 10’da yer alıyor.
Danimarka, Finlandiya ve İsveç’teki farkındalık hayli yüksek. Çevreye zararı olan her türlü faaliyete vergi uygulayan bu ülkeler KPMG araştırmasında çevre vergisi gelirleri konusunda ilk üç sırada bulunuyor.
Finlandiya’da Ar-Ge yatırımları 2013’te 6,68 milyar Euro’ya ulaştı. 2016’da, 129,3 milyon Euro değerinde bir bütçe enerji araştırmasına ayrıldı.
İrlanda, çevreye duyarlı teknolojilere Ar-Ge faaliyetlerini de harcamalara yüzde 25 oranında vergi indirimi uyguluyor.
İtalya, 80 milyar euroluk bütçeyle AB’nin en büyük ölçekli araştırma ve inovasyon programı olan Horizon 2020 programı kapsamında Ar-Ge teşvikleri sunuyor.
Kanada, Enerji İnovasyon Programı için yeni nesil elektrikli araç şarj altyapısı dahil olmak üzere Ar-Ge projelerine fon sağladı. Temiz enerji sektöründe inovasyonu desteklemek için son iki yılda 46,1 milyon Kanada doları değerinde kaynak oluşturdu.
Yeşil araçlara teşvik üstüne teşvik
Danimarka’da 2016 yılı itibarıyla araçlar için iki tür vergi uygulanıyor. İlki, araç kayıt vergisi, ikincisi ise daha kompakt ve yakıt tasarruflu araç sahiplerine avantaj sağlayan yeşil vergi. Verginin oranı motorun ne kadar yakıt tasarrufu sağladığına göre değişiyor. Kompakt ve yakıt tasarruflu araçlara indirim sağlanıyor.
Japonya’da, her yıl binek araçlara ve kamyonlara uygulanan motorlu taşıtlar vergisinde çevre dostu araçlar için ilk yılda yüzde 50-75 arasında indirim uygulanıyor. Otomobil satın alındığında ödenen vergilerde ise çevre dostu araçlar için yüzde 20-100 arasında indirim mevcut.
Hindistan, 2012’de hibrid araçların bazı yedek parçaları ile elektrikli araç veya hibrid araç üreticilerinin tedarik ettiği lityum iyon bataryadaki gümrük vergilerini düşürdü. Hindistan’da ayrıca, hibrid ve elektrikli araç üretimine teşvik de sağlanıyor.
Almanya’da, motorlu taşıtlar vergisi trafiğe kayıtlı her aracın karbondioksit emisyonlarına bağlı olarak değişiyor. Karbondioksit emisyonu yüksek araçlar diğerlerine kıyasla daha yüksek vergi ödüyor. Ayrıca, çevre dostu araçları satın alanlara, net liste fiyatı 60 bin Euro’nun altındaki elektrikli araçlar için 4000 Euro, hibrid araçlar için ise 3000 Euro prim ödeniyor. Bu fonun yüzde 50’si devlet, yüzde 50’si ise otomotiv üreticileri tarafından sağlanıyor. Elektrikli araçlar aynı zamanda motorlu taşıtlar vergisinden de muaf tutulabiliyor.
Türkiye’de de vergi indirimi var
Türkiye’de de motorlu taşıtlar üzerinde ciddi bir özel tüketim vergisi yükü mevcut. Binek otomobillerde ÖTV oranı, motor silindir hacmine ve aracın değerine bağlı olarak yüzde 45 ile yüzde 160 arasında değişiyor.
Ancak Kasım 2016’da yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu kararı ile hibrid araçlar ve sadece elektrikli motorlu araçlar için farklı ÖTV oranları belirlendi. Sadece elektrik motorlu binek araçlar için ÖTV oranı motor gücüne bağlı olarak yüzde 3, 7 ve 15 olarak uygulanıyor. Diğer yandan, hibrid araçlarda ÖTV oranı hem elektrik motoru gücü hem silindir hacmine bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Bu tür araçlar için belirlenen ÖTV oranı yüzde 60 ile yüzde 110 arasında.
Araç sahiplerinin her yıl ödemek zorunda olduğu MTV’nin hesaplanmasında aracın değeri ve yaşıyla birlikte motor silindir hacmi de dikkate alınıyor. Motor silindir hacmi 4 bin cc’nin üzerinde olan binek araç için ödenecek MTV, aynı yaştaki bin300 cc altındaki aracın vergisinden 40 kat daha fazla olabiliyor.
Faselis/Türkiye’de Enerji
