El Bab-ı Afrika olarak bilinen “Afrika’nın Kapısı Tunus”, tarih boyunca Afrika kıtasının kültürel mirasının belirleyicisi olmuştur. Özellikle Sfax, Monastir ve Sousse şehirleri arası çok stratejiktir, bu bölge Afrika medeniyetini derinden etkilemiştir.
Uzun yıllar Fransız, Alman, İtalyan ve İngiliz turistlerin gözde tatil yeri iken birkaç yıl öncesinde düzenlenen iki terör saldırısı yüzünden bir anda Avrupalı turistler bu ülkeden uzaklaşmıştır. Terör saldırılarından özellikle 2015 yılında Sousse’da yapılan saldırı bölgede çok yankı uyandırmıştır. Bunda Sousse’nın Tunus içindeki stratejik konumu da etkili olmuştur. Sonrasında ülkeye Rus turistlerin ilgisi artmıştır. Türkiye Rusya ilişkilerinin kötüleştiği dönemde gelen Rus turist sayısı rekor kırmıştır. Her geçen gün Rusya’dan turizm için gelenlerin sayısı artmaktadır. Ülkenin maksimum turist kapasitesi 6,5 milyon olarak belirtilmektedir. Komşu ülkelerden Cezayir daha kapalı bir toplum olduğu için pek çok Cezayirli turist tatile Tunus’a gelmektedir. Libya’dan da gelen çoktur ve gelenler hep üst gelir grubundan oldukları için özellikle tatil yerlerindeki fiyatlar çok pahalıdır. Üç aylık yaz sezonunda otellerin günlük fiyatı 100 dolar ile 150 dolar civarıdır ki bu fiyatlara sadece kahvaltı dahildir. Sezon dışında ise fiyatlar 30 dolara kadar gerilemektedir. Başkent Tunis, Gammart, Hammamet ve Sousse önemli turizm merkezlerindendir.
Tunus ekonomisi her geçen gün gelişmektedir. Tunus nüfusu 11 milyon civarındadır ama Fas ve Cezayir ile birlikte düşünüldüğünde bu rakam 60 milyona çıkmaktadır ve bu nüfus yüzde 85 ithalata bağımlıdır. Ülkede çoğunlukla menşei üç bölgeden ürün vardır. Bu ürünler Çin üretimi, Avrupa üretimi ve Türkiye üretimi ürünledir. Türk yatırımcı sayıca azdır, özellikle Rusya ve Orta Asya ile kıyaslandığında çok düşük bir Türk yatırımcı vardır. Türkiye ile dış ticaret düşünüldüğünde Tunus aleyhine bir açık vardır ve bu açığın giderilmesi için Türkiye’nin de Tunus’tan özellikle fosfat ve zeytinyağı alması yönünde talepler vardır. Tunus Dinarı Türk Lirası karşısında değerlidir. Bir Tunus Dinarı 1,5 TL civarındadır.
Sosyal yaşamda Türk dizileri çok popülerdir, özellikle Muhteşem Yüzyıl ve Kurtlar Vadisi çok izlenmektedir. Necati Şaşmaz burada Murad Alemdar olarak bilinmekte ve çok ünlüdür. Halk arasında Türkiye ve Türkler çok sevilmektedir, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a duyulan hayranlık çok üst seviyededir. Tunus halkında Türkiye’nin algısı neredeyse ABD ve Avrupa ile yarışmaktadır denilse abartılmış olmaz. 15 Temmuz’da bir kez daha Türkiye’ye olan hayranlık artmıştır. Türk halkının büyük bir iş başardığı söylenmektedir. Hatta burada yaşayan Türk vatandaşları arayan Tunuslular “bizim yapabileceğimiz bir şeyler var mı?” şeklinde destek dahi olunmuşlardır.
Katar krizinde bir miktar ilişkiler bozulur gibi olmuştur çünkü ülkede Suudi Arabistan’ın da ağırlığı vardır. Krizde siyasi olarak Suudi tarafı ağır basmış hatta Türk tekstil ürünlerine ekstra vergi konulması bile gündeme getirilmiş ama sonrasında siyasi ilişkiler normalleşmiştir.
Siyasi olarak Ben Ali’nin gitmesi halkı ikiye bölmüş bir kısım halk olumlu karşılarken bir kısmı olumsuz karşılamıştır. Halk Ben Ali’den çok karısı ve karısının akrabalarını suçlamaktadır. Ben Ali taraftarları rüşvet yolsuzluğa bulaşanların karısının akrabaları olduğunu söylemektedirler. Ben Ali sonrası Nahda hareketinin lideri Gannuşi, siyasi olarak önemli bir karakterdir. Gannuşi’ye olan halk desteği her geçen gün artmaktadır. Halk kahramanları Habib Burgiba’ya çok saygı duyulmaktadır. Tunus’un Atatürk’ü denmektedir.
Türkiye için en stratejik hamle buraya bir sivil havaalanı yapması ve bütün Afrika ülkelerine uçuşları burası üzerinden yönlendirmesi olacaktır. Aslında Enfidha’da bir havaalanını vardır ve TAV işletmektedir, bu dahi geliştirilirse şimdilik yeterli olacaktır. TAV 40 yıllığına ve 550 milyon dolar yatırım planıyla sözleşme yapmıştır.
Tunus’la ilgili olarak Türkiye’nin Afrika stratejisi için ilk söylenebilecek, bu ülkenin bir atlama noktası, aktarma durağı olabileceğidir. İkinci olarak Tunus liman merkezi olabilir, bunun için Sfax, Tunis ve Bizerte limanları kullanılabilir. Ayrıca yeni bir liman inşası için Zarzis en uygun bölgedir çünkü Libya’ya yakın ve stratejik bir önemdedir.
21.yy Afrika kıtasının yüzyılı olacaktır. Önümüzdeki dönemde yaklaşık 1.2 milyar nüfuslu kıtada her alanda yatırımlar artarak devam edecektir. Çünkü gerek Avrupa’nın gerekse ABD’nin refah düzeyinin ve yaşam standardının, değerlerinin korunması Afrika kıtasından gelen göç akınlarının, mülteci hareketliliğinin önlenmesi ile mümkün olacaktır. Bu sebeple büyük güçler Afrika ülkelerinin yaşam standardının artırılmasını isteyecek ve bu yöndeki her türlü girişimi desteklemek zorunda kalacaktır.
Sonuç olarak, Türkiye ile Tunus ilişkileri çok stratejik önemdedir. Özellikle deniz ve hava ulaşımı ve taşımacılığı açısından Afrika kıtasının en stratejik noktalarından biri olan Tunus, gelecek dönemde karşılıklı kazan kazan politikası, eşitliği ve bağımsızlığı önemseyen bir ilişki düzeyi ve ortak tarihi, kültürel mirasın ortaya çıkarılması ile Türkiye’nin bölgedeki en önemli müttefiklerinden biri olacaktır.
