Borsa İstanbul’da anlam verilemeyen sert düşüşler ile izahı olmayan şekilde bazı hisse senetlerinin artışının perde arkasında robotlar bulunuyor. Küçük yerli yatırımcıların borsaya yüklü girişleri olduğu zamanlarda makine işlemlerinin devreye sokulmasıyla panik havası oluşturularak yerli yatırımcının zarar etmesi sağlandığı iddia ediliyor.
Türkiye’de kumarhanelerin serbest olduğu zamanlarda zengin olmak için kumar oynayarak tüm paralarını kaybettikten sonra intihar edenlerin haberlerine sık şahit olurduk. Evini, arabasını satarak Borsa’da yatırım yapan küçük yatırımcılar spekülasyonlar ve robotlar nedeniyle zarar ediyor.
SPEKÜLASYONLAR, KUMARHANELER DÖNEMİNDE YAŞANAN İNTİHARLARA NEDEN OLACAK
Uzun vadeli yatırımcılar yerine al-sat yapanların mekanı haline gelen Borsa İstanbul’un casino sektörü ile benzerlik gösterdiğini söyleyen uzmanlar bu konuda yetkililerin tedbir almasının gerekli olduğunu belirtiyorlar.
İSTANBUL HAVALİMANI AÇILIŞI VE BRUNSON TAHLİYESİNDE ROBOTLAR DEVREYE SOKULDU
Dünyanın en büyük havalimanın İstanbul’da açılmasıyla beraber Türk Hava Yolları hisse senetlerinin kar yapması beklentisiyle borsaya para yatıran yatırımcılar robotların devreye sokulmasıyla yaşanan % 6’lık düşüş ile panik yaşamışlardı. Bu paniğin arkasında da yabancı yatırımcıların danışmanlığını yapan borsa şirketlerinin robotları olduğu konuşuluyor.
Yeni havalimanının açılışında olduğu gibi ABD’li papaz Andrew Brunson’ın tahliyesi sonrası da robotlar yerli yatırımcıyı ters köşeye yatırmış ve zarar ettirmişti.
HİSLERİYLE BORSA’YA PARA YATIRAN YATIRIMCI ROBOTLAR TARAFINDAN ZARARA ZORLANIYOR
Algoritmik yazılımlarla makine işlemlerinin hızla devreye girmesiyle borsa da istenilen düşüş ve yükseliş sağlanıyor. Yabancı yatırımcılar borsa İstanbul’dan kar elde ederken, küçük yerli yatırımcılar hislerine göre yaptığı hareketlerle robotların karşısında zarar ediyorlar.
Uzmanlar, bu süreci piyasada robot ya da makine satışı denilen, uzaktan erişimle ve algoritmik yazılımlarla yapılan işlemler olarak tanımlıyor.
Tüm gelişmiş piyasalarda algoritmik yazılımla yani makine ile yapılan işlemlerin payının çok fazla olduğuna dikkat çeken piyasa oyuncuları, makine işlemlerinin son dönemde Türkiye piyasasında da ciddi bir ivmeyle artmaya devam ettiğini belirtiyorlar.
ROBOTLAR UZUN VADELİ YATIRIMCI YERİNE AL-SAT İŞLEMLERİNİ ZİRVEYE TAŞIDI
Uzmanlar, Borsa İstanbul’da Nasdaq altyapısının kullanılmasıyla birlikte hızın daha da arttığını belirterek, “Klasik anlamda uzun vadeli yatırımcı tipi değil de, kısa vadede al-sat yapıp yüksek hacim yaratan bu tip müşteri, hem hacim, hem de beraberinde volatilite getiriyor. Piyasanın yeni standardı oluyor” yorumunda bulundular. Fakat bu artışın denetlenmesinin ve art niyetle kullananların engellenmesinin gerekli olduğunu da belirtiyorlar.
Artan kalite ve hızla beraber piyasada algoritmik makine işlemlerinin daha da artacağını belirten uzmanlar, Türkiye’de yabancı yatırımcılarla iş yapan kurumların neredeyse tamamında bu tarz işlemlerin payının her geçen gün arttığına dikkat çekiyor. Piyasada belli hareketlilik olduğunda bu yazılımlarla otomatik emirlerin devreye girerek volatilite oluştuğunu vurgulayan uzmanlar, olumlu bir haber olduğunda da hızla gelen alımlarla piyasada yükselişin de hızlı olduğunun altını çiziyor.
DENETLEME MEKANİZMASININ ACİLEN DEVREYE SOKULMASI GEREKİYOR
Lakin algoritmik makine işlemleri yapan bazı aracı firmaların art niyetli olarak borsa da kaos yaratarak, istedikleri hisseyi düşürüp, istedikleri firmanın da Borsa’da değerini yükseltebilmesi küçük yatırımcıları ve firmaları zor duruma düşürüyor.
GAZETELER VE KÖŞE YAZARLARI SPEKÜLASYON İÇİN KULLANILIYOR
Son yıllarda borsada genel olarak gerçekleşen spekülasyonlar küçük yatırımcıya ciddi anlamda zararlar veriyor. Ekonomik zararlara sebebiyet veren spekülasyonlar büyük şirketler tarafından ve yabancı yatırımcılara danışmanlık veren şirketler tarafından gerçekleştiriliyor. Ekonomistler tarafından fark edilen bu tür hileler ülke ekonomisinin de etkilenmesine neden oluyor.
Borsa da spekülasyon gerçekleştirmek isteyen büyük şirketler veya danışmanlık firmaları bazı tahvilleri değerinden fazla veya düşük göstermek için internet veya gazeteleri kullanıyorlar.
BORSADA İŞLEM GÖREN ŞİRKETLER İLE İLGİLİ YALAN HABER YAPANLAR CEZALANDIRILSIN
2018 yılında birçok ulusal gazetenin ve köşe yazarlarının bu tür spekülasyonlara imza atan gerçek olmayan haberlerine sık şahit olduklarını söyleyen yerli yatırımcılar, devletin bu tür yalan haber ve köşe yazılarına karşı tedbir almasını ve cezai işlem uygulamasının gerekli olduğunu belirtiyorlar.
Yatırımcıyı zarara uğratarak, yüksek fiyatlardan satın aldığı tahvilleri spekülasyonlar nedeniyle panik halinde ucuza satmasına neden olanların engellenmesinin gerekli olduğu gözlemleniyor.
