Türkiye’de elektrik faturası kalemleri hesaplama metodolojisi Avrupa ülkeleri ile aynı çizgide, hatta Dünya’da pek çok ülkede birebir aynı kalemler tüketicilerden tahsil ediliyor. Güncel fiyatlara göre ülkemizde ortalama bir ev tüketicisinin toplam elektrik faturasının yüzde 52’sini enerji bedeli oluştururken, dağıtım bedeli ise yüzde 29’a denk geliyor. TRT Payı, Enerji Fonu ve BTV kesintileri toplam faturalarda yüzde 5’lik bir paya sahipken, yüzde 15’lik bir KDV ortaya çıkıyor. Elektrik enerjisinin üretimi sebebiyle direkt olarak ortaya çıkan yakıt maliyeti gibi giderleri de kapsayan bedel olan enerji bedeli, tedarikçi değişikliklerinde rekabetin olduğu kalem oluyor. Tedarikçi şirketler enerji bedeli haricinde hiçbir birim fiyatı değiştiremiyor, bu kalem hariç diğer kalemlerde herhangi bir indirim yapılamıyor.
Elektrik dağıtım bedeli enerjinin kargo bedelidir
Elektrik enerjisi ülkemizin farklı noktalarında üretiliyor ancak çoğunlukla üretildiği yerden kilometrelerce uzakta tüketiliyor. Elektrik enerjisinin üretildiği yerden tüketildiği yere ulaştırılması için dağıtım ve iletim şebekeleri kullanılıyor. Yüksek gerilimli iletim şebekesi enerjinin daha uzun yolları katetmesi için kullanılırken, dağıtım şebekesi enerjinin şehirlerde evlere kadar dağılmasını sağlıyor. Şebekenin kullanım bedeli ile enerjinin transferi esnasında verilen firenin maliyeti de dağıtım bedeli kalemi altında tüketiciye fatura ediliyor. Elektrik dağıtım bedeli geçtiğimiz günlerde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından da açıkladığı gibi ülkemize has bir bedel değil, tüm dünyada tüketicilerin elektrik faturalarına yansıtılıyor.
Dağıtım bedelinden TRT Payı alınmıyor
Elektrik faturaları ile ilgili olarak sık sık tartışma konusu olan bir diğer bedel de TRT payı. TRT payının elektrik faturalarından tahsilatı TRT Gelirleri Kanunu ile kararlaştırılmış, yalnızca aktif enerji bedelinin yüzde 2’si olarak hesaplanması ve dağıtım bedelinin bu hesaplamadan hariç tutulması düzenlenmiştir. Ülkemizde bu konuda tartışmalar yaşanıyor olsa da neredeyse her ülkede devlet televizyonları için belirli vergiler vatandaşlardan alınıyor. Ülkemizde olduğu gibi İtalya, Yunanistan, Portekiz, Güney Kore gibi pek çok ülkede devlet televizyonu için ayrılan paylar elektrik faturalarından tahsil edilirken, İngiltere gibi ülkelerde televizyon lisansı adı altında emlak vergisine benzer bir bedel vatandaşlardan tahsil edilerek devlet radyo ve televizyon kurumuna aktarılıyor.
TRT payı dışında 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’na göre yine enerji bedelinin yüzde 5’i belediye tüketim vergisi olarak alınırken, mevzuata göre aynı hesapla yüzde 1’lik enerji fonu bedeli, enerji piyasasının geliştirilmesi ve araştırma faaliyetlerinde kullanılmak üzere tahsil ediliyor.
Elektrik fatura kalemleri tartışmaları ile ilgili görüşünü ifade eden EnCazip’in kurucusu Çağada Kırım: “Ülkemizdeki elektrik faturalarındaki kalemler tüm dünya ülkeleri ile aynı doğrultuda. Her ülkenin piyasasının dinamikleri, hatta iklimi farklılık gösterdiğinden orada çok alınıyor ama burada daha az alınıyor dememiz doğru bir karşılaştırma yöntemi olmayacaktır. Ancak fatura kalemlerinin genel standartlara uygun olduğunu vurgulayarak tüketicilerin bu konuda içlerinin rahat olabileceğini belirtmek isterim.” şeklinde konuştu.
