İş insanı Yakup Türkal, geliştirdiği ve “Ekonomide Yaşam Hakkı” adını verdiği modeli, Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde (ODTÜ) kamuoyuyla paylaştı. Ekonomik krizlere karşı hem Türkiye’de hem de dünyada uygulanabilecek bir çözüm sunduğunu vurgulayan Türkal, sistemin devlete hiçbir mali yük getirmeden gelir adaletini sağlayacağını açıkladı.
Program, akademisyenler, sivil toplum kuruluşu temsilcileri, öğrenciler ve vatandaşların yoğun katılımıyla gerçekleşti. Açılış konuşmasını yapan ODTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Anıl Çeçen, dünyada hem sosyalist hem kapitalist sistemin tıkandığını belirterek, “Dünya artık yeni bir ekonomik modele ihtiyaç duyuyor” dedi.
Yakup Türkal, kum saati maketiyle anlattığı sistemin, gelir transferini adil ve sürdürülebilir şekilde gerçekleştirdiğini belirtti. Sistemin temel finansman kaynağı, ekonomideki her işlemden ve gelirden alınacak %1’lik kesinti olacak. Bu fonda toplanan gelir, “Vatandaş Kart” aracılığıyla tüm bireylere eşit şekilde aktarılacak.
Türkal, “Bu kart, vatandaşın yaşam hakkını temsil edecek. Kartta biriken para biriktirilemeyecek; yani ekonomiye sürekli geri dönecek. Böylece tüketim ve üretim dengesi korunacak. Zengin daha fazla katkı yapacak, düşük gelirli ise daha az. Ama herkes insanca yaşamak için gerekli gelire ulaşacak.” dedi.
Türkal, sistemin temel amacını ise şu sözlerle özetledi:
“Devlete bir kuruş ek yük getirmeden sosyal refahı ve barışı sağlayacağız. İnsanların yoksulluk kuyruğunda beklemesine gerek kalmayacak. Bu model, ekonomik adaletsizliğe karşı bir devrim niteliğinde.”
Türkiye’nin karşı karşıya olduğu ekonomik sorunları, tarihsel bir benzetmeyle anlatan Türkal, “Çanakkale ruhu” vurgusu yaparak, “Ülke olarak çok sert virajlardan geçiyoruz. Bu dönemlerde dayanışma, birlik ve fedakarlık en büyük ihtiyaç. Çanakkale’de nasıl birlikte direnildiyse, bugün de ekonomide aynı dayanışmayı göstermeliyiz. İktidarı, muhalefeti, işçisi, işvereni, herkes el ele vermeli.” dedi.
Türkal, sistemin özünde kadim Anadolu geleneği olan Ahilik anlayışının bulunduğunu belirterek, “Bu modelde sadece ekonomi yok; içinde huzur, hoşgörü, sosyal adalet ve güven var. Ahilik sisteminde olduğu gibi, güçlü zayıfa sahip çıkacak. Bu, sadece bir ekonomik model değil, bir yaşam felsefesi.” dedi.
Türkal, konuşmasında eğitim sistemine de sert eleştiriler yönelterek, “Sanayinin ve ekonominin ihtiyacı olan meslek erbabı yetişmiyor. Üniversite yerine güçlü ve kaliteli meslek liseleri açmak gerekiyor. Ayrıca, devletin tekrar Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) kurması şart. Devlet üretimde yer almalı. Hem istihdam yaratmalı hem de piyasa denetiminde aktif rol oynamalı.” şeklinde konuştu.
Türkal, bu modelin sadece Türkiye için değil, gelir dağılımındaki bozulmanın tüm dünyada yol açtığı krizlere de çözüm olabileceğini söyledi. Türkal, “Bugün dünyanın dört bir yanında gelir uçurumu toplumsal çatışmaları körüklüyor. Bu sistem, evrensel düzeyde barışın ve ekonomik istikrarın teminatı olabilir” ifadelerini kullandı.
