1394’te Bulgaristan Hasköy’de inşa edilen ve Balkanlar’ın en eski Türk camisi olarak bilinen Eski Cami’yi ziyaret etmekte nasip oldu. Bulgaristan’a gerçekleştirdiğimiz bu ziyarette Osmanlı öncesi Selçuklu beylerine ait somut kültür mirasının varlığına şahit olmuş olduk. Halk arasında Eski Cami olarak adlandırılan yapı, Türkçe adı Hasköy Bulgarca Haskovadiye anılan kasabada bulunuyor.
Etrafı dükkanlarla çevrili caminin giriş kapısı üstündeki Arapça kitabesinde ne yazdığını merak ettiğimizde Türkçe açıklamasının, “Allah’ın lütfü ve yardımı ile bu makam Allah adına inşa edildiğinde 697 yılının son günü idi” şeklinde olduğunu öğrendik. Balkan ülkelerinde bugüne kadar yapılan araştırmalarda inşa kitabesi ile sabit ayakta kalan en eski tarihi Türk yapısını ziyaret etmek bizleri gerçekten çok heyecanlandırdı.
Kitabede hem yazı hem rakam ile belirtilmiş olması Selçuklu mimarisinde yaygın olarak görülen bir geleneğin devamı olduğu düşünülmektedir. Osmanlının yaptığı söylenen eski caminin Selçuklu beyleri tarafından yapıldığı da bahis ediliyor. Zaten sonuçta Osmanlının bölgedeki ilk hakimiyet yıllarına denk geldiğinden bu caminin Osmanlı’ya bağlı Selçuklu beyleri tarafından yapıldığı gerçeği kaçınılmazdır. Dolayısıyla her iki şıkta da cami Türk eseridir ve dimdik ayakta kalan gurur kaynağımızdır. Türkiye’nin katkılarıyla, Bulgaristan Müslümanları Diyaneti Başmüftülüğünün yaptığı restorasyon çalışması ile geçmişine layık bir şekilde muhafaza altına alınmış oldu. Kendilerini Sofya ziyaretimde tebrik ederek memnuniyetimi dile getirdim.
Balkanlarda Türk kültür mirasının ve mimarisinin öncülerinden olan eski caminin daha detaylı bir şekilde incelenerek Türk sanat tarihi camiasına tanıtılması gerekmektedir. Biz bu konuda elimizden gelen gayreti göstermeye medya grubumuz olarak söz verdik.
